De steenmarter rukt op: informatie & bestrijden

Heb je te maken met een steenmarter in je woning of bedrijfspand? Een steenmarter kan voor behoorlijk wat overlast en schade zorgen. Jouw lokale ongediertebestrijder van Beestjes Kwijt kan je helpen. Hij mag het beestje wettelijk gezien helaas niet bestrijden, hij kan er wel voor zorgen dat jij geen last meer hebt van dit kleine roofdiertje.

Kosten steenmarter bestrijden

Een steenmarter doden mag niet. De bestrijders van Beestjes Kwijt kunnen de steenmarters wel verjagen, vangen en/of wering aanbrengen rond uw woning. Ook voor het weren van steenmarters bij uw auto hebben de bestrijders diverse technieken. Je leest er verderop meer over. De kosten voor het bestrijden zijn afhankelijk van:

• Zit de steenmarter binnen?
• Betreft het een jonge steenmarter dan wel een volwassen steenmarter met jonkies?
• Kan/mag de steenmarter verjaagd of gevangen worden? 
• Geeft de bestrijder slechts advies over wering of brengt hij deze zelf aan?
• Aantal arbeidsuren dat de bestrijder kwijt is aan de behandeling.

Uiterlijk steenmarter

De steenmarter is een roofdiertje uit de familie van de marterachtigen. Hij is gemakkelijk te verwarren met de boommarter die we in Nederland ook veel zien. De boommarter leeft evenwel in de natuur. De steenmarter is een cultuurvolger en leeft dus liefst dicht op de mens. De steenmarter is zo’n 40 tot 50 cm lang en hebben een 25 cm lange, wollige staart. Ze wegen 1 tot 2 kilo. Steenmarters hebben een bruine vacht met een witte bef (vlek) op de keel die doorloopt tot op de voorpoten. Bij de boommarter is deze bef okergeel van kleur. Jonge steenmarters zijn eerst grijs-wit, daarna blauwachtig van kleur.

De steenmarter heeft kleine, kort behaarde oren, donkere ogen en een kleine snuit met roze neus en donkere snorharen. Bij de boommarter is de snuit zwart van kleur. De poten van de steenmarter zijn kort en elke voet heeft vijf tenen met scherpe nagels. Steenmarters worden ongeveer 10-15 jaar oud.

Waar komt de steenmarter voor?

De steenmarter rukt op in Nederland. Komende vanuit Duitsland wint het beestje steeds meer terrein. Incidenteel wordt de steenmarter gezien in alle provincies in Nederland - vooral als verkeersslachtoffers - maar de steenmarters die voor overlast en schade zorgen zijn inmiddels gevorderd tot Midden-Nederland. Met name in de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Limburg en Noord-Brabant steeds vaker voor overlast en schade bij zowel particulieren als bedrijven.

Komt een steenmarter in huis?

De steenmarter leeft graag dicht op de mens en vestigt zich dan ook graag in huizen: op zolder, in kasten, in een spouwmuur of in tuinhuisjes, stallen en schuren. Op zoek naar een fijn plekje klimt de steenmarter met gemak tegen gemetselde muren op. Om binnen te geraken aarzelt de steenmarter niet om te slopen: ze verschuiven dakpannen en maken gaten in daken. Isolatiemateriaal en kabels worden ‘vakkundig’ verwijderd om ruimte te maken voor hun onderkomen. Een steenmarter heeft maar een gaatje van zo’n 5 centimeter nodig om naar binnen te glippen.

Territorium

De steenmarter leeft solitair en heeft dus zijn of haar eigen territorium, want het geldt zowel voor mannetjes als vrouwtjes. Deze zoeken elkaar alleen op in de paartijd. Het territorium van een mannetje overlapt dat van meerdere vrouwtjes: het mannetje wordt daar gedoogd. Zo’n territorium kan nog aardig groot zijn: tot 1 vierkante kilometer. De grenzen van een territorium worden aangegeven met urine en met geurstof uit kliertjes in de pootjes, de mond en anus. Indringers worden verjaagd en dat gebeurt vaak met veel gegil en gevechten.

Met name in de maanden augustus, september en oktober vinden er veel confrontaties plaats tussen steenmarters. Jonkies zijn door hun moeder het nest uitgejaagd, want ze moeten op eigen benen staan. De jonge steenmartertjes gaan op zoek naar een eigen territorium en komen zo door territoria van soortgenoten. Op die wijze ook verspreid de steenmarter zich steeds verder over Nederland. 

Steenmarter eet, slaapt en speelt

De steenmarter heeft binnen zijn territorium aparte ruimtes om te slapen, zijn/haar voedsel op te slaan, om te spelen en om zijn behoeften te doen. Ja, de steenmarter heeft een latrine: een soort natuurlijke beerput. Zowel in de speelruimte als de voedselopslagruimte kan het verschrikkelijk stinken. De steenmarter sleept zijn/haar prooien mee daar naar toe, peuzelt er wat van op en laat de rest liggen. Het rottende vlees stinkt enorm en zorgt voor maden die uitgroeien tot vleesvliegen die op hun beurt hun eitjes weer in het vlees leggen. Bij het spelen maakt de steenmarter overigens het nodige kabaal. Ze spelen graag met tennisballen, dopjes, flesjes, maar ook eieren en prooien.

Voedsel van de steenmarter

De steenmarter is in principe een carnivoor. Het beestje is verzot op muizen, ratten, woelmuizen, egels, rupsen en regenwormen, terwijl ook een jong konijntje, pluimvee en een weidevogel er best in gaat. Daarnaast eet de steenmarter bessen, kersen, appels en peren. Ook allerlei voedingswaren van de mens vindt de steenmarter lekker. Levend in de buurt van de mens gedraagt het beestje zich als een ware omnivoor. Niets is veilig. Het favoriete hapje van de steenmarter wordt echter gevormd door eieren, van welk dier dan ook.

Voortplanting

De paartijd van de steenmarter is in de zomer. De jongen worden pas in de lente geboren. Over het algemeen krijgt de steenmarter drie tot vier jongen, die zo’n 2 maanden verzorgd worden door de moeder. Daarna worden ze door ‘mama’ wereldwijs gemaakt en in de vroege herfst gaan de jonge steenmartertjes op zoek naar een eigen territorium.

Overlast en schade

Steenmarters kunnen particulieren en bedrijven de nodige schade bezorgen aan gebouwen, maar ook aan voedselvoorraden. De beestjes veroorzaken schade aan huizen en bedrijfspanden door dakpannen te verschuiven, gaten te maken in (rieten) daken), isolatiemateriaal aan te vreten en kabels door te knagen. Dat laatste doen marters ook graag in auto’s. Meest gehoord verklaring waarom marters leidingen en kabels van auto’s slopen is omdat er visolie in verwerkt is, iets dat aantrekkelijk ruikt voor de marters.

Lawaai

Overlast kan ook worden veroorzaakt door het lawaai dat steenmarters maken in huis. Ze stommelen wat af op zolder en bij het spelen rent, springt, klimt en vliegt het beestje door de hele ruimte die hij/zij als zijn/haar thuis beschouwt. Jongen kun je ook horen piepen.

Stank

De prooien die steenmarters meeslepen naar hun speelruimte of voorraadkamer worden deels opgevreten, maar blijven dus ook deels liggen. Dat gaat verschrikkelijk stinken op den duur en kan ook tot maden- en vliegenoverlast leiden, die ook weer de nodige stank veroorzaken. 

Hoe weet ik of ik last heb van een steenmarter?

Het is niet heel gemakkelijk om te achterhalen of je met een steenmarter te maken hebt. Niet alleen steenmarters maken lawaai en veroorzaken schade veroorzaken. Schade aan kabels en leidingen van je auto duiden wél bijna in alle gevallen op de aanwezigheid van een steenmarter. Dit zijn andere sporen waaraan je kunt merken dat er een steenmarter acfief is rond je woning of bedrijfspand:

• Resten van prooien zoals eierschalen en kadavers van kleine zoogdieren en vogels. 
• Lange keutels, bij elkaar liggend in een hoekje (latrine)
• Bijtsporen in kabels en leidingen, vooral in de auto maar mogelijk ook binnen
• Afdrukken van poten op de auto, de muren, het terras, de garage of het dak
• Zwarte strepen tegen de gevel (van het klimmen)
• Verschoven dakpannen, gat in het dak, aangevreten isolatiemateriaal

Beschermde status

De steenmarter is wettelijk beschermd, volgens de Wet natuurbescherming, artikel 3.10. Dat betekent dat steenmarters niet gedood of gevangen mogen worden. Ze mogen zelfs niet  verstoord worden en ook hun voortplantings- of rustplaatsen mogen niet opzettelijk beschadigd of vernield worden. Hier staan boetes van tot tienduizenden euro’s op. De steenmarter kreeg een beschermde status aangezien hij medio vorige eeuw in de Lage Landen met uitsterven werd bedreigd. In Nederland kent de steenmarter alleen de vos als natuurlijke vijand en sinds kort ook de in Nederland teruggekeerde wolf.

Friesland

Op provinciaal niveau kan er van de wet worden afgeweken. Elke provincie kent een faunabeheerplan dat is gericht op een duurzaam beheer van in het wild levende diersoorten alsmede op de bestrijding van schadeveroorzakende dieren en de uitoefening van de jacht. Zo wordt er in Friesland sinds enkele jaren onderzoek gedaan naar de mate waarin de steenmarter bijdraagt aan de achteruitgang van de weidevogelstand. Vanaf 2018 geldt daar voor sommige locaties een ontheffing om steenmarters te vangen en te doden.

Limburg

In Limburg heerst er eveneens veel overlast van de steenmarter en dus zijn er ook in die provincie uitzonderingen op de wet gemaakt. Overlastbestrijding van de steenmarter dient dan wel te worden uitgevoerd door personen die met goed gevolg de cursus steenmarter van het Kennis en adviescentrum dierplagen hebben gevolgd of zijn aangesloten bij het netwerk steenmarteroverlast van Stichting IKL. De beestjes mogen nog steeds niet worden gedood, maar wel worden weggejaagd of geweerd door middel van  geurstoffen of ultrasoon geluid.

Steenmarters weren

Om steenmarters te weren moet een pand volledig dicht worden gemaakt. Alle gaatjes en kieren moeten worden gedicht, zodat er geen steenmarters of andere vormen van ongedierte naar binnen kunnen glippen. Specifiek voor steenmarters is het belangrijk om extra aandacht te schenken aan de dakpannen en het dakbeschot. Steenmarters hebben namelijk de neiging om dakpannen ‘op te tillen’, om zo de spouwmuur in te kunnen. Een rieten dak overspan je liefst met gaas of schrikdraad. Gebruik voor kippen- of duivenhokken fijnmazig, stek gaas, want anders raak je én eieren én kippen of duiven kwijt aan de steenmarter. 

Weren bij auto's

Er bestaan veel huis-tuin- en keukenmiddeltjes om de steenmarter te weren bij je auto. Een puk hondenhaar in een panty bijvoorbeeld, of tegen je autobanden plassen. Kippengaas onder de auto leggen of toiletblokjes ophangen rond het motorblok. Of ze werken, dat is de grote vraag. Er zijn bestrijders die aanraden om stalroosters aan te leggen op de plek waar je de auto parkeert. In bepaalde provincies werken bestrijders met geurstoffen waarmee ze de marter verjagen. Dat zijn middelen die zijn voorbehouden aan gecertificeerde bestrijders en deze blijken goed te werken. Er zijn ook schrikdraad installaties voor auto’s op de markt. . De stroomvoorziening voor deze marterafweer komt van de accu of eventueel van batterijen.

Steenmarters verjagen met geluid

Steenmarters maken zelf het nodige lawaai, maar blijkbaar hebben ze zelf een hekel aan lawaai dat anderen maken. Ook hiervoor zijn al veel creatieve oplossingen bedachten. Met een pollepel op pannen slaan bijvoorbeeld, of de radio aanzetten vlakbij de plaats waar de steenmarter zich bevindt, het liefst ook nog op een praatprogramma. Dan zijn er ook ‘professionele’ oplossingen, zoals allerlei apparatuur die geluid voortbrengen op een hoge frequentie. Daar zouden steenmarters, maar ook muizen en ratten niet van houden. Of dat echt zo is, daar is niet echt bewijs voor. Bovendien kunnen ook je huisdieren last hebben van dit geluid.

Vangen en uitzetten

Bij de provincie kun je ontheffing aanvragen om een steenmarter te mogen vangen. De procedure kan worden gestart bij je eigen gemeente. Mocht de ontheffing worden verleend, dan dient het vangen van de steenmarter te gebeuren door een gecertificeerde ogediertebestrijder. Eenmaal gevangen moet de steenmarter binnen een gebied van 100 meter van de vangplaats weer worden uitgezet. De kans is aanzienlijk dat de steenmarter terugkeert naar zijn stekkie, dus in de tussentijd zal dan wering aangebracht moeten worden om de marter daarvan te weerhouden.

Steenmarterprobleem kwijt?

Ervaar je veel overlast van een steenmarter in of rond je huis of bedrijfspand? Jouw lokale ongediertebestrijder van Beestjes Kwijt kan je helpen! Hij zal ter plaatse beoordelen wat de beste methode is om jou van het steenmarter probleem te verlossen. Hij houdt zich daarbij natuurlijk keurig aan de wet! Bel of mail hem nu, vertel hem over jouw ervaringen met de steenmarter, dan kan er daarna meteen een afspraak worden gemaakt.